Hij was jong en veelbelovend. Ambitieus bovendien. Hoe kon het ook anders als je cum laude afstudeert aan de Rotterdam School of Management, one of the top-ranked businessschools in Europe. Hij ging spontaan Engels spreken als hij over zijn studie sprak. Maar zijn ouders waren er heel gewoon onder gebleven: een typisch Hollands echtpaar, zijn vader had een kapperszaak, zijn moeder was de huisvrouw. Hij ging hen laten zien dat de wereld groter was dan hun gezin. De voetsporen van zijn ouders zou hij voorbij streven.
Natuurlijk moest zijn eerste baan groot en belangrijk zijn. Hij vond dat hij dat waard was. En hij had geluk: op internet werd een wereldbaan aangeboden: director of operations. De standplaats kon overal ter wereld zijn en de functie was zo veelomvattend dat de advertentie er te klein voor was. Er werd beloofd in een persoonlijk gesprek uitgebreid op de functie-eisen in te gaan. Maar de eerste indruk telde: uitdagend, met groeipotentieel en grenzeloos. Precies zoals hij zelf was.
Hij solliciteerde en hoorde dat de interviews in het Engels via Skype gehouden zouden worden. Voor hem het bewijs dat het inderdaad een internationale wereldbaan was. Het eerste gesprek zou vooral oriënterend zijn; hij kreeg te horen wat deze baan behelsde en zij konden zien of hij geschikt was voor deze uitdaging.
En het was niet niks: er werd van hem gevraagd dat hij volledig toegewijd zou zijn aan deze baan, vooral de eerste jaren. In zijn onderhoud zou worden voorzien; hij kreeg een huis, een auto tot zijn beschikking, en voldoende geld voor eten, kleding, vakanties en alles wat hij nog meer wenste. Maar de grootste beloning zou de voldoening zijn: you will be the most important person in the world for your client. Hij voelde nu al hoe zijn ego werd gestreeld.
Maar de investering was behoorlijk: 24 uur per dag en 7 dagen per week moest hij beschikbaar zijn. Je had geen vakantie, sterker nog, op vakanties en feestdagen was het topdrukte: de stress en de druk op je organisatievermogen namen dan toe. Nogmaals benadrukte de sollicitatiecommissie dat de taken niet nauwkeurig omschreven konden worden; deze waren afhankelijk van wat je klant nodig had. Wel was duidelijk dat je over een groot incasseringsvermogen en flexibiliteit moest beschikken. En bovendien moest je van alle markten thuis zijn, op medisch, financieel, organisatorisch en sociaal gebied. Er werd van je verwacht dat je een breed netwerk opbouwde en als belangrijkste eigenschappen werd verder nog genoemd: invoelend, goed conflicten op kunnen lossen en emotioneel stabiel.
‘Een superman dus eigenlijk!’ riep onze sollicitant onder de indruk uit. ‘Of een superwoman’, bevestigde de sollicitatiecommissie, ‘deze baan kan zowel door mannen als vrouwen gedaan worden, al hebben vrouwen in de loop der jaren hun superioriteit in deze baan wel bewezen’. Nu werd het onze sollicitant teveel en verbaasd riep hij uit: ‘U zegt dat deze baan al jaren bestaat, deze hell of a job? Ik begin me trouwens af te vragenof dit legaal is, U vraagt het uiterste van een mens!’
‘Ja’, sprak de voorzitter van de commissie, ‘sterker nog, miljarden mensen vervullen deze baan al jaren, alleen kennen we het niet als director of operations, maar onder een andere naam. ‘En die naam is, als ik vragen mag?’ Het kwam er bozer uit dan hij wilde. Maar de voorzitter merkte het niet. Hij boog zich naar de camera toe en sprak opeens niet zakelijk meer: These are our mothers, they have this hell of a job.
Het voelde als een klap in zijn gezicht. Gevoelens namen het van hem over. Teleurstelling over het verlies van een baan die hij zo graag had willen hebben. Schaamte over zijn arrogantie te denken dat hij The Man voor deze functie was. En woede, woede over dit fake-interview* en over de man aan de andere kant die hem kennelijk een lesje wilde leren.
Maar bovenal worstelde hij met zelfverwijt, over hoe hij had kunnen denken als Master in Management beter te zijn dan zijn ouders. En het schuldgevoel bonkte luidruchtig op zijn geweten: over hoe zijn waardering voor zijn moeder niet veel groter was geweest dan het bosje bloemen op Moederdag.
Vandaag had hij een levensles geleerd. Hij was weer het kind van zijn ouders geworden. Het ondernemersbloed van zijn vader voelde hij weer stromen. En zijn moeder stond voor het eerst in haar leven onmiskenbaar op zijn voorgrond.
*voor het experiment, zie: https://www.youtube.com/watch?v=HB3xM93rXbY